प्रयोग:Renu1
भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
राज्य | स्तर | संस्थाएँ |
---|---|---|
केरल | एक स्तरीय | ग्राम पंचायत |
जम्मू-कश्मीर | एक स्तरीय | ग्राम पंचायत |
त्रिपुरा | एक स्तरीय | ग्राम पंचायत |
मणिपुर | एक स्तरीय | ग्राम पंचायत |
सिक्किम | एक स्तरीय | ग्राम पंचायत |
असम | दो स्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति |
मध्य प्रदेश | दो स्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति |
कर्नाटक | दो स्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति |
उड़ीसा | दो स्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति |
हरियाणा | दो स्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति |
उत्तर प्रदेश | त्रिस्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति, 3-ज़िला परिषद् |
बिहार | त्रिस्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति, 3-ज़िला परिषद् |
राजस्थान | त्रिस्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति, 3-ज़िला परिषद् |
महाराष्ट्र | त्रिस्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति, 3-ज़िला परिषद् |
आन्ध्र प्रदेश | त्रिस्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति, 3-ज़िला परिषद् |
हिमाचल प्रदेश | त्रिस्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति, 3-ज़िला परिषद् |
पंजाब | त्रिस्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति, 3-ज़िला परिषद् |
तमिलनाडु | त्रिस्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति, 3-ज़िला परिषद् |
गुजरात | त्रिस्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-पंचायत समिति, 3-ज़िला परिषद् |
पश्चिम बंगाल | चार स्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-अचल पंचायत, 3-आंचलिक परिषद्, 4-ज़िला परिषद् |
मेघालय | एक स्तरीय | जनजातिय परिषद् |
नागालैण्ड | एक स्तरीय | जनजातिय परिषद् |
मिजोरम | एक स्तरीय | जनजातिय परिषद् |
गोवा | त्रिस्तरीय | 1-ग्राम पंचायत, 2-तालुका समिति, 3-ज़िला परिषद् |
राज्य | नाम |
---|---|
बिहार, महाराष्ट्र, पंजाब, राजस्थान | पंचायत समिति |
आन्ध्र प्रदेश | मंडल पंचायत |
तमिलनाडु | पंचायत यूनियन |
पश्चिम बंगाल | आंचलिक परिषद |
असम | आंचलिक पंचायत |
कर्नाटक | तालुका डेबलपमेंट बोर्ड |
मध्य प्रदेश | जनपद पंचायत |
अरुणाचल प्रदेश | अंचल समिति |
उत्तर प्रदेश | क्षेत्र समिति |
अनुच्छेद | विवरण |
---|---|
अनुच्छेद 243 | परिभाषाएँ |
अनुच्छेद 243 क | ग्रामसभा |
अनुच्छेद 243 ख | ग्राम पंचायतों का गठन |
अनुच्छेद 243 ग | पंचायतों की संरचना |
अनुच्छेद 243 घ | स्थानों का आरक्षण |
अनुच्छेद 243 ङ | पंचायतों की अवधि |
अनुच्छेद 243 च | सदस्यता के लिए अयोग्यताएँ |
अनुच्छेद 243 छ | पंचायतों की शक्तियाँ, प्राधिकार और उत्तरदायित्व |
अनुच्छेद 243 ज | पंचायतों द्वारा कर अधिरोपित करने की शक्तियाँ और उनकी निधियाँ |
अनुच्छेद 243 झ | वित्तीय स्थिति के पुनर्विलोकन के लिए वित्त आयोग का गठन |
अनुच्छेद 243 ञ | पंचायतों की लेखाओं की संपरीक्षा |
अनुच्छेद 243 ट | पंचायतों के लिए निर्वाचन |
अनुच्छेद 243 ठ | संघ राज्यों क्षेत्रों को लागू होना |
अनुच्छेद 243 ड | इस भाग का कतिपय क्षेत्रों को लागू न होना |
अनुच्छेद 243 ढ | विद्यमान विधियों और पंचायतों का बना रहना |
अनुच्छेद 243 ण | निर्वाचन सम्बन्धी मामलों में न्यायालयों के हस्तक्षेप का वर्णन |
क्रम संख्या | स्तर | संरचना | मुख्य अधिकारी | निर्वाचन |
---|---|---|---|---|
1 | ग्राम स्तर | ग्राम पंचायत | प्रधान/मुखिया/सरपंच | प्रत्यक्ष |
2 | खण्ड (ब्लाक) स्तर | क्षेत्र पंचायत | प्रमुख | अप्रत्यक्ष |
3 | ज़िला स्तर | ज़िला पंचायत | अध्यक्ष/चेयरमैन | अप्रत्यक्ष |
क्रम संख्या | समिति | गठन | कार्य |
---|---|---|---|
1 | नियोजन एवं विकास समिति | सभापति-प्रधान, छः अन्य सदस्य अनुसूचित जाति, अनुसूचित जनजाति, महिला एवं पिछड़े वर्ग का एक-एक सदस्य अनिवार्य | ग्राम पंचायत की योजना का निर्माण करना, कृषि, पशुपालन और गरीबी उन्मूलन कार्यक्रमों का संचालन करना |
2 | निर्माण कार्य समिति | सभापति ग्राम पंचायत द्वारा नामित सदस्य, छः अन्य सदस्य (आरक्षण उपर्युक्त की भाँति) | समस्त निर्माण कार्य करना तथा गुणवत्ता निश्चित करना |
3 | शिक्षा समिति | सभापति, उप-प्रधान, छः अन्य सदस्य, आरक्षण उपर्युक्त की भाँति, प्रधानाध्यापक सहयोजित, अभिवाहक-सहयोजित | प्राथमिक शिक्षा, उच्च प्राथमिक शिक्षा, अनौपचारिक शिक्षा तथा साक्षरता आदि सम्बन्धी कार्य |
4 | प्रशासनिक समिति | सभापति-प्रधन, छः अन्य सदस्य (आरक्षण उपर्युक्त की भाँति) | कमियों/खामियों सम्बन्धी प्रत्येक कार्य |
5 | स्वास्थ्य एवं कल्याण समिति | सभापति ग्राम पंचायत द्वारा नामित सदस्य, छः अन्य सदस्य (आरक्षण पूर्ववत्) | चिकित्सा स्वास्थ्य, परिवार कल्याण सम्बन्धी कार्य और समाज कल्याण योजनाओं का संचालन, अनुसूचित जाति/जनजाति तथा पिछड़े वर्ग की उन्नति एवं संरक्षण |
6 | जल प्रबन्धन समिति | सभापति ग्राम पंचायत द्वारा नामित, छः अन्य सदस्य (आरक्षण उपर्युक्त की भाँति) प्रत्येक राजकीय नलकूप के कमाण्ड एरिया में से उपभोक्ता सहयोजित | राजकीय नलकूपों का संचालन पेयजल सम्बन्धी कार्य |
अनुच्छेद | विवरण |
---|---|
अनुच्छेद 243 त | परिभाषा |
अनुच्छेद 243 थ | नगर पालिकाओं का गठन |
अनुच्छेद 243 द | नगर पालिकाओं की संरचना |
अनुच्छेद 243 ध | वार्ड समितियों आदि का गठन और संरचना |
अनुच्छेद 243 न | स्थानों का आरक्षण |
अनुच्छेद 243 प | नगर पालिकाओं की अवधि आदि |
अनुच्छेद 243 फ | सदस्यता के लिए निरर्हताएँ |
अनुच्छेद 243 ब | नगरपालिकाओं आदि की शक्तियाँ, प्राधिकार और उत्तदायित्व |
अनुच्छेद 243 भ | नगरपालिकाओं द्वारा कर अधिरोपित करने की शक्ति और उनकी निधियाँ |
अनुच्छेद 243 म | वित्त आयोग |
अनुच्छेद 243 य | नगरपालिकाओं के लेखाओं की संपरीक्षा |
अनुच्छेद 243 य क | नगरपालिकाओं के लिए निर्वाचन |
अनुच्छेद 243 य ख | संघ राज्य क्षेत्रों को लागू होना |
अनुच्छेद 243 य ग | इस भाग का कतिपय क्षेत्रों को लागू न होना |
अनुच्छेद 243 य घ | ज़िला योजना के लिए समिति |
अनुच्छेद 243 य ङ | महानगर योजना के लिए समिति |
अनुच्छेद 243 य च | विद्यमान विधियों पर नगर पालिकाओं का बना रहना |
अनुच्छेद 243 य छ | निर्वाचन सम्बन्धी मामलों में न्यायालयों के हस्तक्षेप का वर्णन |