"लिथियम": अवतरणों में अंतर
भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
No edit summary |
No edit summary |
||
(2 सदस्यों द्वारा किए गए बीच के 3 अवतरण नहीं दर्शाए गए) | |||
पंक्ति 1: | पंक्ति 1: | ||
{{सूचना बक्सा लिथियम}} | {{सूचना बक्सा लिथियम}} | ||
([[अंग्रेज़ी भाषा|अंग्रेज़ी]]:Lithium) | '''लिथियम''' ([[अंग्रेज़ी भाषा|अंग्रेज़ी]]:Lithium) [[आवर्त सारणी]] का तृतीय [[तत्व]] है। लिथियम का प्रतीकानुसार '''Li''' तथा [[परमाणु संख्या]] 3 होती है। लिथियम का [[परमाणु भार]] 6.941 है। लिथियम का [[इलेक्ट्रॉनिक विन्यास]] 1s<sup>1</sup>, 2s<sup>2</sup> होता है। | ||
==भौतिक गुण== | ==भौतिक गुण== | ||
*लिथियम [[चाँदी]] की तरह उजली धातु है। | *लिथियम [[चाँदी]] की तरह उजली धातु है। | ||
पंक्ति 7: | पंक्ति 7: | ||
*लिथियम [[ऊष्मा]] और [[विद्युत]] का सुचालक होता है। | *लिथियम [[ऊष्मा]] और [[विद्युत]] का सुचालक होता है। | ||
{{लेख प्रगति|आधार=|प्रारम्भिक=प्रारम्भिक3|माध्यमिक=|पूर्णता=|शोध=}} | |||
{{लेख प्रगति | |||
|आधार= | |||
|प्रारम्भिक= | |||
|माध्यमिक= | |||
|पूर्णता= | |||
|शोध= | |||
==टीका टिप्पणी और संदर्भ== | ==टीका टिप्पणी और संदर्भ== | ||
<references/> | <references/> | ||
==संबंधित लेख== | ==संबंधित लेख== | ||
{{आवर्त सारणी}} | {{आवर्त सारणी}}{{रसायन विज्ञान}} | ||
[[Category:रसायन विज्ञान]] | [[Category:रसायन विज्ञान]][[Category:रासायनिक तत्त्व]][[Category:क्षार धातु]][[Category:विज्ञान_कोश]] | ||
[[Category: | |||
[[Category: | |||
[[Category: | |||
__INDEX__ | __INDEX__ |
06:21, 15 फ़रवरी 2021 के समय का अवतरण
लिथियम | |||||||||||||||||||
चमकीली सफ़ेद धातु![]() | |||||||||||||||||||
साधारण गुणधर्म | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
नाम, प्रतीक, संख्या | लिथियम, Li, 3 | ||||||||||||||||||
तत्व श्रेणी | क्षार धातु | ||||||||||||||||||
समूह, आवर्त, कक्षा | 1, 2, s | ||||||||||||||||||
मानक परमाणु भार | 6.941g·mol−1 | ||||||||||||||||||
इलेक्ट्रॉन विन्यास | 1s2 2s1 | ||||||||||||||||||
इलेक्ट्रॉन प्रति शेल | 2, 1 | ||||||||||||||||||
भौतिक गुणधर्म | |||||||||||||||||||
अवस्था | ठोस | ||||||||||||||||||
घनत्व (निकट क.ता.) | 0.534 g·cm−3 | ||||||||||||||||||
तरल घनत्व (गलनांक पर) |
0.512 g·cm−3 | ||||||||||||||||||
गलनांक | 453.69 K, 180.54 °C, 356.97 °F | ||||||||||||||||||
क्वथनांक | 1615 K, 1342 °C, 2448 °F | ||||||||||||||||||
संकट बिंदु | 3223 K, 67 MPa | ||||||||||||||||||
संलयन ऊष्मा | 3.00 किलो जूल-मोल | ||||||||||||||||||
वाष्पन ऊष्मा | 147.1 किलो जूल-मोल | ||||||||||||||||||
विशिष्ट ऊष्मीय क्षमता |
24.860
जूल-मोल−1किलो−1 | ||||||||||||||||||
वाष्प दाब | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
परमाण्विक गुणधर्म | |||||||||||||||||||
ऑक्सीकरण अवस्था | +1, -1 | ||||||||||||||||||
इलेक्ट्रोनेगेटिविटी | 0.98 (पाइलिंग पैमाना) | ||||||||||||||||||
आयनीकरण ऊर्जाएँ | 1st: 520.2 कि.जूल•मोल−1 | ||||||||||||||||||
2nd: 7298.1 कि.जूल•मोल−1 | |||||||||||||||||||
3rd: 11815.0 कि.जूल•मोल−1 | |||||||||||||||||||
परमाण्विक त्रिज्या | 152 pm | ||||||||||||||||||
सहसंयोजक त्रिज्या | 128±7 pm | ||||||||||||||||||
वैन्डैर वाल्स त्रिज्या | 182 pm | ||||||||||||||||||
विविध गुणधर्म | |||||||||||||||||||
क्रिस्टल संरचना | केन्द्रीय घनाकार | ||||||||||||||||||
चुम्बकीय क्रम | पराचुम्बकीय | ||||||||||||||||||
वैद्युत प्रतिरोधकता | (20 °C) 92.8 nΩ·m | ||||||||||||||||||
ऊष्मीय चालकता | (300 K) 84.8 W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||
ऊष्मीय प्रसार | (25 °C) 46 µm·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||
ध्वनि चाल (पतली छड़ में) | (20 °C) 6000 m.s-1 | ||||||||||||||||||
यंग मापांक | 4.9 GPa | ||||||||||||||||||
अपरूपण मापांक | 4.2 GPa | ||||||||||||||||||
स्थूल मापांक | 11 GPa | ||||||||||||||||||
मोह्स कठोरता मापांक | 0.6 | ||||||||||||||||||
सी.ए.एस पंजीकरण संख्या |
7439-93-2 | ||||||||||||||||||
समस्थानिक | |||||||||||||||||||
|
लिथियम (अंग्रेज़ी:Lithium) आवर्त सारणी का तृतीय तत्व है। लिथियम का प्रतीकानुसार Li तथा परमाणु संख्या 3 होती है। लिथियम का परमाणु भार 6.941 है। लिथियम का इलेक्ट्रॉनिक विन्यास 1s1, 2s2 होता है।
भौतिक गुण
- लिथियम चाँदी की तरह उजली धातु है।
- लिथियम का घनत्व 0.534 होता है।
- लिथियम मुलायम होता है एवं इसे चाकू से आसानी से काटा जा सकता है।
- लिथियम ऊष्मा और विद्युत का सुचालक होता है।
|
|
|
|
|
टीका टिप्पणी और संदर्भ
संबंधित लेख
आवर्त सारणी | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Uut | Uuq | Uup | Lv | Uus | Uuo | ||||||||||
|